ဗြိတိသျှ စကားလုံးတွေနဲ့ အမေရိကန် စကားလုံးတွေကြားထဲက ကြီးကြီးမားမား ကွဲပြားမှုတွေနဲ့ သင် မျက်မှန်းတန်းမိမှာပါ။ အမေရိကန်တွေက ဓာတ်လှေကားကို (Elevator) လို့ခေါ်ပြီး အင်္ဂလိပ် တွေက (Lift)လို့ခေါ်ပါတယ်။
နယူးယော့ခ်သားတစ်ယောက်က သူ့ရဲ့ ခရီးဆောင်အိတ်ကို သစ်သား သေတ္တာ (Trunk) ထဲထည့်တယ်ဆိုရင် လန်ဒန်သား တစ်ယောက်က (Boot) ထဲထည့်တာဖြစ်မှာပါ။
ဒီလောက်က မဆန်းပေပေမယ့် အခု လေ့လာမယ့် ဒီ ဘာသာစကားတူတဲ့ ပုံစံ ၂ ခုကြားထဲက ကွာခြားမှုတွေက သင့်ကို အံအားသင့်စေမှာပါ။ အမေရိကန်တွေနဲ့ အင်္ဂလိပ်တွေ တစ်ယောက်ကို တစ်ယောက် အတုခိုးဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အခါ သူတို့ဟာ ကြိုတင်ခန့်မှန်းလို့ရတဲ့ အရိပ်အမြွက်စကားလုံးတွေကို အားထားကြပါတယ်။ အမေရိကန်တွေက ချဲရီးယို ”Cheerio” (Good Bye) (နှုတ်ဆက်ခွဲခွာစကား)၊ တယ်လီ telly (Television) (ရုပ်မြင်သံကြား) ၊ ချက်ဖ် ”Chuffed” (Very pleased) (အလွန်ကျေနပ်အားရ) စသဖြင့် သုံးကြပြီးတော့ အင်္ဂလိပ်တွေကတော့ ဟောင်းဒီး ”Howdy”(an informal friendly meeting) (သူငယ်ချင်းတွေ တွေ့ဆုံတဲ့အခါ နှုတ်ဆက်စကား) ၊ ဒုဒ် ”dude” (a man,a guy) (လူတစ်ယောက်)၊ အင်ဆန်တီဗိုက် ”incentivize” (motivate or encourage to someone to do something)(တစ်စုံတစ်ယောက်ကို စိတ်ဓာတ်အားပေးမြှင့်တင်ပေးခြင်း) စသဖြင့် ပြောဆိုကြပါတယ်။ စာရေးဆရာ လင်နီ မာဖီ ( Lynne Murphy) ရဲ့ ” အသုံးများသော စကားလုံးများ :အမေရိကန် နဲ့ အင်္ဂလိပ် တို့ကြားက ချစ်ခြင်း-မုန်းခြင်း ဆက်နွယ်မှု” (The Prodigal Tongue::The Love-Hate Relationship Between American and British English) ဆိုတဲ့ စာအုပ်ပါ အရတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ အင်္ဂလိပ် ဘာသာ ဆိုတာနဲ့ ဒီ United State နဲ့ British နှစ်ခုထဲက တစ်ခုကို သုံးရတော့မှာ ဖြစ်ပြီး ပိုမို အဆင်ပြေတာကို ရွေးချယ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
British (ဗြိတိသျ) တွေရဲ့ အင်္ဂလိပ် စကားက မြန်ဆန်တယ်၊ နှစ်လိုဖွယ်ကောင်းတယ်၊ ရိုးရှင်းတယ်။ အမေရိကန်တွေကျတော့ ပေါ့ပျက်ပျက်နိုင်တယ်၊ ပုံသေမဟုတ်ဘူး၊ အတွဲလိုက် စကားလုံးတွေနဲ့ ပြည့်နေတယ်။ ဒီပုံသေ စကားပြောနှစ်မျိုးဟာ မှားနေကြာတာတော့ မဟုတ်ပေမယ့် သူတို့ဟာ တစ်ကယ်စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတဲ့ ဘာသာဗေဒ ကွဲလွဲမှု ကို သတိမေ့နေကြပါတယ်။
မာဖီ (Murphy) ဟာ အင်္ဂလန် မှာ နှစ် ၂၀ လောက်နေခဲ့ပြီး ဘာသာစကားတွေ အများအပြားတတ်တဲ့ အမေရိကန် အမျိုးသမီး တစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ” အများနှင့်ဆိုင်သော ဘာသာစကား ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း” (Separated by a common Language) ဆိုတဲ့ သူ့ရဲ့ ဘလော့ဂ် blog မှာ အမေရိကန် နဲ့ ဗြိတိသျ တို့ရဲ့ အင်္ဂလိပ် စကား ကွဲပြားပုံတွေကို ၁၀ ခုထက်မနည်း တင်ထားခဲ့တာပါ။ ဒီနှစ်ခုဟာ စာလုံးပေါင်းတွေ၊ အသံထွက်တွေ၊ စကားလုံးတွေ၊ သဒ္ဒါတွေ မှာ ဘယ်လိုကွာခြားတယ်ဆိုတာ သူမ သိပေမယ့် ဒီနှစ်ခုက ဘာကြောင့် ခွဲထွက်နေတယ် ဆိုတဲ့ အံဩစရာ နည်းလမ်းသစ်တွေကို ကြိုးစားရှာဖွေနေပါတယ်။
ကွဲပြားမှုတွေကတော့ သူတို့တွေ နားလည်မှု လွဲတဲ့အထိဖြစ်ကုန်ရင် သတိပြုမိတော့တာပဲ။ ဗြိတိသျှတစ်ယောက်က ”Brolly” (ထီး) လို့ပြောလိုက်ရင် အမေရိကန်က ”Umbrella” (ထီးပါပဲ ?) လို့ ပြောရမှာပါ။ နောက်တစ်ခုက ”Quite” ဆိုတာကို ”အတော်အတန်” လို့ပဲသိထားကြပေမယ့် အမေရိကန် တစ်ယောက်က ”Quite Pretty” လို့ဆိုရင် ဒါဟာ ”very pretty” (အရမ်းလှတာပဲ) လို့ဆိုလိုကြောင်း သိရမှာပါ။ ဒီလို ကွဲပြားမှုတွေ အများအပြားရှိနေပေမဲ့ သူတို့အချင်းချင်း နားလည်မှုလွဲတာ တော်တော်ရှားပါတယ်။
တော်တော်များများတော့ နှစ်ဖက်စလုံးဟာ စကားလုံးတွေထဲက ကွယ်ပျောက်နေတဲ့ အဓိပ္ပာယ် တွေကို သေချာမသိကြပဲ သူ့တို့ဘာသာသူတို့ ပြည့်ပြည့်ဝဝ နားလည်တယ်လို့ ထင်နေကြတာပါ။ အဲဒီ ဟန်ဆောင်ခြင်းဟာ တစ်ခါတစ်လေ သူ့ဟာသူ ပေါ်လာလေ့ရှိတယ်။ မာဖီက သူဟာ သူ့ရဲ့ အမေရိကန် လေသံကို ဗြိတိသျှ တွေက ”American twang” ( twang ကို ဆီလျော်အောင် ပြောရရင် ငပိသံ လို့ပြောရမယ်ထင်တယ်၊ သူများ ဘာသာစကားကို ပြောနေရ ပေမယ့် ကိုယ်ပိုင်ဟန် ပေါက်နေတာမျိုးပေါ့) လို့ ခေါ်ကြတဲ့ အကြောင်း ပြောပြပါတယ်။ နောက်တော့ သူဟာ ဗြိတိသျတွေလည်း Scottish twang (စကော့တလန် ငပိသံ)တို့German twang (ဂျာမန် ငပိသံ) တို့ကို ပြောဆိုကြောင်း တွေ့ရတော့ twang ဆိုတာ ”Trace of an accent”(လေသံရဲ့ အမှတ်လက္ခဏာ) ကို ဆိုလိုကြောင်း သဘောပေါက်ခဲ့တယ်။
နောက်ထပ် အံ့အားသင့်စရာ တစ်ခုက မျက်မှောင်ကုတ်တာတောင် ကွဲပြားတဲ့ အဓိပ္ပာယ် ရှိနေသေးပါတယ်တဲ့။ နောက်ထပ်ဒီလိုကွဲလွဲမှုတွေများစွာရှိနေပါသေးတယ်။အမေရိကန်တွေက သူတို့ ဖိနပ်ထဲဝင်နေတာ ”stone” (ကျောက်ခဲ) လို့ဆိုပေမယ့် ဗြိတိသျတွေ အတွက်တော့ ဒါဟာ ”rock”(ကျောက်တုံး) ပါပဲ။ ဗြိတိသျတွေ အတွက် ”Pan” ဆိုတာ ပြားပြားပုံစံ လက်ကိုင်ပါတယ် လို့ဆိုတော့ ပေါင်မုန့်ဖုတ်တဲ့ အခါ “Tin” (သံဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော လက်ကိုင်ပါ အပြား) နဲ့ ဖုတ်တယ်၊ ”Pan” မဟုတ်ပါဘူးတဲ့၊ ( အမေရိကန်တွေက ”pan” နဲ့ မုန့်ဖုတ်တာပေါ့)။ အမေရိကန်တွေအတွက် ”Soup”(စွပ်ပြုတ်) ဆိုတာ အသီးအရွက်တွေ၊အသားတွေ ကိုပြုတ်ထားတာဖြစ်ပေမယ့် ဗြိတိသျတွေက ”Stew”(ရေလုံပြုတ်လို့ ခေါ်ပါသတဲ့။ သူတို့အတွက် “soup” ဆိုတာ အဝင်ချောစေတဲ့ အရည် အရောအနှော (ကြက်စွပ်ပြုတ်ရည်လိုမျိုး) ဖြစ်ပါတယ်။
အစားအသောက် ဖက်ကို ရောက်လာပြန်တော့လည်း ကွဲပြားမှုတွေ အများကြီးရှိနေတာ တွေ့ရပြန်ပါတယ်။ ”Chicken Burger” (ကြက်သားညှပ်ပေါင်မုန့်) ဆိုတာ US (United state) မှာ ပေါင်မုန့်ကို ကြက်သား အစာသွပ်ထားတာဖြစ်ပြီး UK (United Kingdom) မှာတော့ ကိတ်မုန့်ပေါ်မှာ ကြက်သားရင်အုံကြီး တစ်ခုလုံး တင်ထားတာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဗြိတိသျ အသားညှပ်ပေါင်မုန့်ဆိုတာ အချပ်လိုက် လှီးထ ားတဲ့ ပေါင်မုန့်နဲ့ လုပ်တာ ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ကတော့ အရှည်လိုက် လုံးလုံး ပုံစံ ပေါင်မုန့်နဲ့လုပ်တာပါ။ စကားလုံးတူနေပြီး အဓိပ္ပာယ် ကွာနေတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေပါ။
နောက်ထပ်အနေနဲ့ အမေရိကန်က ”Mashed Potatoes”(ချေမွထားသော အာလူးများ) လ်ို့ Potatoes ကို အများကိန်းအနေနဲ့သုံးပေမယ့် ဗြိတိသျှကတော့ ”mashed potato” လို့ပဲအနည်းကိန်းနဲ့သုံးပါတယ်။( ဆန် ”rice” တို့ ရေ ”water” တို့လိုမျိုး သုံးတာဖြစ်ပါတယ်)။ အမေရိကန်က ”scrambled eggs” လို့ အများကိန်းသုံးပေမယ့် ဗြိတိသျှက ”scrambled egg” လို့ အနည်းကိန်းပါပဲ။ တစ်ခါတစ်လေကျတော့လည်း ဗြိတိသျှ က အများကိန်းသုံးတဲ့နေရာတွေမှာ အမေရိကန်က အနည်းကိန်းသုံးနေပြန်ရော။
သင့်ရဲ့ ဘောင်းဘီကို ဇစ်ဆွဲဖို့ မေ့နေတဲ့အခါ အမေရိကန်တစ်ယောက်က ”Fly is open” လို့ ပြောမှာဖြစ်ပြီး ဗြိတိသျှ တစ်ယောက်ကတော့ ”Flies are undone” လို့ပြောမှာဖြစ်ပါတယ်။ သင့်ကိုယ်သင် ပေါင်ချိန်တဲ့အခါ ပေါင်ချိန်စက်ကို USမှာ ”The scale” လို့ခေါ်ပြီး UK မှာတော့ ”The scales” လို့ခေါ်ပါတယ်တဲ့။ ဒါမျိုးကျတော့ အဓိပ္ပာယ် တူနေပြီး သဒ္ဒါ (Grammar)ကွာသွားပြန်ရော။ သချာၤ ကိုတောင် ”Math” နဲ့ ”Maths” လို့ ကွဲနေပြန်တယ်တဲ့။ တစ်ကယ်တမ်း သေသေချာချာ စတင်နားထောင်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒီအချက်ကလေးတွေက သင့်ကို ဘယ်လိုကွဲပြားမှုရှိတယ်ဆိုတာ သိလာစေမှာပါ။
Ref: Curiosity ”The hidden differences between American and British English”
Zuluu (ရိုးရာလေး)
